ябышу


ябышу
I взаимно-совм. от ябу I II неперех.
1) ли́пнуть, прилипа́ть/прили́пнуть

идәннең буявы кипмәгән әле, бик ябыша — кра́ска по́ла не вы́сохла ещё, си́льно прилипа́ет

2) скле́иваться/скле́иться, слипа́ться/сли́пнуться, слепля́ться/слепи́ться || скле́ивание

киселгән икмәк кире ябышмый — посл. отре́занный ломо́ть не скле́ишь

3)
а) прилепля́ться/прилепи́ться; ли́пнуть, прилипа́ть/прили́пнуть; пристава́ть/приста́ть

юеш күлмәк тәнгә ябышты — мо́крое пла́тье прили́пло к те́лу

чәчләр маңгайга ябышты — во́лосы прили́пли ко лбу

киемгә юеш яфраклар ябыша — к оде́жде пристаю́т мо́крые ли́стья

б) прикле́иваться/прикле́иться, прилепля́ться/прилепи́ться

обойлар яхшы ябышты — обо́и хорошо́ прикле́ились

4) перен.; разг. прикле́иваться/прикле́иться, закрепля́ться/закрепи́ться (за кем-л.-чем-л.) (обычно о прозвище, кличке и т. п.)
5) перен.; разг. ли́пнуть, прилипа́ть/прили́пнуть, привя́зываться/привяза́ться к (кому-л.)

балалар вожатыйга ябыштылар, ул кая барса, шунда баралар — де́ти прили́пли к вожа́тому, куда́ он, туда́ и они́

6) схва́тываться/схвати́ться, хвата́ться, ухвати́ться, уцепи́ться, цепля́ться, зацепля́ться/зацепи́ться (за кого-что); вцепля́ться/вцепи́ться (во что)

чәчкә ябышу — вцепи́ться в во́лосы

кулга ябышу — ухвати́ться за́ руку

әнисенең күлмәк итәгенә ябышу — вцепи́ться в подо́л ма́тери (о ребёнке)

7) прям.; перен. цепля́ться, хвата́ться, держа́ть (за что-л.)

агач тамырларына ябышып тауга менү — цепля́ясь за ко́рни дере́вьев, поднима́ться в го́ру

суга батучы саламга ябыша — посл. утопа́ющий хвата́ется за соло́минку

8) ухва́тываться/ухвати́ться, (горячо́) бра́ться/ взя́ться, принима́ться/приня́ться (за что-л.)

зур теләк белән укырга ябышу — с больши́м жела́нием приня́ться за учёбу

авылга кайту белән йорт салырга ябышты — как то́лько прие́хал в дере́вню, взя́лся стро́ить дом

9)
а) разг. напада́ть/напа́сть
б) хвата́ть, схва́тывать/схвати́ть, брать/взять (за что-л.) вцепля́ться/вцепи́ться (во что)

бугазга ябышу — брать за го́рло

тагын килеп ябышу — вцепи́ться опя́ть

в) прост. цепля́ться, прицепля́ться/прицепи́ться, придира́ться/придра́ться; пристава́ть/приста́ть || приди́рка, пристава́ние

ябышты бит миңа, ничек тә ярап булмый — приста́л ко мне, ника́к не угоди́шь

10) перен.; разг. принима́ться/приня́ться, бра́ться/взя́ться; вгрыза́ться/вгры́зться

тормышка теш-тырнак белән ябышу — вгры́зться в жизнь зуба́ми

11) перен.; разг. прилипа́ть/прили́пнуть

китабына ябышкан, аерып алып булмый — прили́п к свое́й кни́ге, ника́к не оторвёшь

•
- ябышып тору
••

ябышып чыгу — этногр. выходи́ть за́муж убе́гом

ябышып яту — прилипа́ть (к кому-чему)


Татарско-русский словарь, 56000 слов, 7400 фразеологических выражений. - Институт языка, литературы и искусства им. Г. Ибрагимова. 2007.

Смотреть что такое "ябышу" в других словарях:

  • ябышу — 1. Җилем сыман яки үзле булу сәбәпле сылану, ягылып калу 2. Кушылу, берегү, ялгану 3. Нәрсәгә дә булса сылану, сыланып берегү. Нәрсәгә дә булса сырышу, сарылу, иярү. Берәр нәрсәгә бозланып кату 4. Берәр нәрсәгә ныклап тотыну, җибәрмичә тоту 5.… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • чырмашу — Ябышу, чорналу; ябышып үсү …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • иярү — 1. Кемнең яки нәрсәнең артыннан калмый бару 2. Кемгә яки нәрсәгә ябышу, сырышу, тагылу, сылану аякка ияреп керә 3. Йогу (авыру тур.) 4. күч. Берәр кешенең сүзенә, фикеренә карап, таянып эш итү. Берәр кешене җитәкче дип тану, аңа буйсыну, юлыннан… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • йонлану — 1. Йон (1,5) чыгу, йон белән каплану 2. Киемгә һ. б. йон бөртекләре, төкләр ябышу тур …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • куну — 1. Очып килеп берәр биек урынга утыру, басу (кошлар, бөҗәкләр һ. б. тур.). Һавадан очып килеп бәрелү (җансыз әйберләр тур. 2. Берәр өсйөзгә ябышу, утыру (тузан, дым һ. б. тур.) 4. Кайда да булса төн үткәрү, йоклап чыгу төн к. 5. хәл ф. форм. КУНА …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • оешу — (ОЕШУЛЫ) – 1. Барлыкка килү, төзелү (иҗтимагый оешма, берләшмә, дәүләт һ. б. ш. тур.) 2. Берләшү, бергә туплану 3. Бергә ябышу, укмашу. Чуалу, киезләнү 4. Кисәкләрдән бер бөтен ясалу 3. Бер тирәгә тыгызланып җыелу, өелешү, туплану 6.… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • сарылу — 1. (Сару) 2. Үрмәле үсемлек һ. б. ш. тур. : берәр нәрсәгә чорналу, уралу. Чорналып иярү, ишле булып ябышу (үлән, аның орлыгы һ. б. тур.). Елан һ. б. ш. тур. : берәр нәрсәне гәүдәсе белән чорнап алу. Берәр нәрсә янына якын ук килү, елышып сыенып… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • сыру — (СЫРЫЛУ) – I. 1. Ике кат тукыманы (мәс. эчлек белән астарны) араларына мамык һ. б. салып буй буй эзләр ясап яки шакмаклы итеп тегү; кием, юрган кебек әйберләрне шул рәв. эшләү. Ике яки берничә катлаган материалны тыгызлык, ныклык өчен еш ара… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • тоташу — (ТОТАШТЫРУ) – 1. Ике төркем, ике нәрсә бер яки берничә ноктада үзара орыну, ялгану (яисә шулай күренү). Янәшә, чиктәш нәрсәгә кушылу, янәшә булу 2. күч. Искесе яңага җитү, өзеклек булмау 3. Берегү, ябышу 4. Елгага, күлгә яки диңгезгә кушылу, кою… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • тотыну — 1. Берәр нәрсәгә кул белән ябышу. Берәр нәрсәне кулга алу мылтыгына тотынды. Берәр нәрсәгә яки кешегә орыну, кагылу, тию 2. Бер беренең кулларыннан тоту 3. сөйл. Нин. б. эшне башкарырга, үтәргә керешү, башлау эшкә т. – тагын шул бөҗәкләргә… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • тотынышу — 1. (Тотыну) 2. Көрәшкәндә бер беренә ябышу, бер берен эләктерү …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге